Վաշինգտոնը պատրաստ է Բաքվի դեմ պատժամիջոցներ կիրառել և վիզայի արգելքներ սահմանել․ Crisis Group-ի զեկույցը

Միջազգային ճգնաժամային խումբը (Internationa Crisis Group) նոր զեկույց է ներկայացրել Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված նոր ճգնաժամային իրավիճակի մասին՝ պայմանավորված Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքում անցակետի տեղադրմամբ։

Նշվում է, որ անցակետը փոխում է ստատուս քվոն, ըստ որի՝ ռուսական խաղաղապահ ուժերը կարգավորում էին երթևեկությունը Լաչինի միջանցքով։ Այս պայմանավորվածությունը համահունչ էր 2020 թվականին Բաքվի, Երևանի և Մոսկվայի կողմից ստորագրված հրադադարի մասին հայտարարությանը, որում ասվում էր, որ ռուս խաղաղապահները տեղակայվելու են այդ ճանապարհի երկայնքով՝ այն վերահսկելու համար:

Ըստ զեկույցի՝ Ադրբեջանը երկար ժամանակ ձգտել է ավելի մեծ վերահսկողություն հաստատել Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի հետ կապող ճանապարհի նկատմամբ: Տարիներ շարունակ ակնարկելով, որ նման քայլ է սպասվում, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը փետրվարյան ելույթում հայտարարել էր, որ մտադիր է հետևել դրան: Ի պատասխան՝ Ռուսաստանն ու Հայաստանը հստակ հայտարարեցին իրենց հակադրությունը։ Լեռնային Ղարաբաղի դե ֆակտո իշխանություններն էլ Ստեփանակերտում զգուշացրել են, որ նման քայլն ապակայունացնելու է իրավիճակը տեղում։

Նշվում է, որ Հայաստանը մերժել է նաև Ադրբեջանի փետրվարյան առաջարկը, որով և՛ Երևանը, և՛ Բաքուն պետք է սահմանային հսկողության կետեր ստեղծեին Լաչինի միջանցքի մուտքի մոտ, յուրաքանչյուրը՝ սահմանի իր կողմից: Երևանն այդ առաջարկը դիտարկել է որպես ճանապարհի նկատմամբ իր վերահսկողությունն օրինականացնելու և դրանով իսկ 2020 թվականի հրադադարի համաձայնությունը խախտելու՝ ադրբեջանական ջանքերի մաս:

Միջին աստիճանի ադրբեջանցի մի պաշտոնյա Crisis Group-ի հետ զրույցում անցակետի տեղադրումը բնութագրել է որպես «ինքնիշխանության վերականգնում»: Մեկ այլ ադրբեջանցի պաշտոնյա Crisis Group-ին ասել է, որ Բաքուն կօգտագործի նոր անցակետը Լեռնային Ղարաբաղը «դիտարկելու, վերահսկելու և ազդեցության համար»:

Զեկույցում ասվում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերը մտավախություն ունեն, որ Ադրբեջանը կստիպի իրենց՝ 120,000 մարդու լքել տարածաշրջանը: Նրանք անհանգստանում են, որ անցակետի պարտադրումը կարող է լինել էթնիկ զտումների նախադրյալը:

ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան քննադատել են Բաքվին անցակետի տեղադրման համար։ ԱՄՆ-ն ասել է, որ անցակետը «խաթարում է խաղաղ գործընթացում վստահություն հաստատելու ջանքերը»: Նման դիրքորոշում ունի նաև Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ն՝ զգուշացնելով, որ անցակետը «վտանգում է բանակցային գործընթացը»։ Փարիզը նաև կոչ է արել Բաքվին ձեռնարկել Միջազգային դատարանի կողմից փետրվարի 22-ի որոշմամբ սահմանված ժամանակավոր միջոցները։

Շարունակությունը՝ factor.am