«Թշնամուն՝ ատելություն, ատելություն, ատելություն». Քսենոֆոբիայի քարոզչություն՝ ադրբեջանցի դպրոցականների շրջանում. BBC

Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Ադրբեջանում զոհերի ռազմական պաշտամունքը փոխարինվեց հաղթանակի ռազմական պաշտամունքով։ «Հայրենիքին՝ ծառայություն, ժողովրդին՝ հավատարմություն, թշնամուն՝ ատելություն, ատելություն, ատելություն» - կարգախոսներից մեկն է, որոնցով երեխաներին սովորեցնում են տեղական որոշ դպրոցներում: Երեխաներին պարտադրված «հայրենասիրական միջոցառումները» ցույց են տալիս, թե հարևան ժողովուրդը, չնայած ռազմական գործողությունների ֆորմալ ավարտին, որքան հեռու է հաշտությունից։ Այս մասին գրում է BBC-ն:

«Գլխավորը, ինչի մասին մտածում էի պատերազմից հետո, այն էր, որ պետք է իմ դեմքը փրկեմ երեխաների առաջ»,- ասում է Ադրբեջանից դպրոցի ուսուցիչ Ֆիքրեթը (անունը փոխվել է նրա խնդրանքով): Երկար տարիներ նա երեխաներին սովորեցրել է պատմություն՝ փորձելով խուսափել սուր անկյուններից. դպրոցական դասագրքերից նա չի մեջբերել առանձնապես ագրեսիվ հատվածները և դրդել է աշակերտներին գտնել տեղեկատվության այլընտրանքային աղբյուրներ:

Ֆիքրեթի տան աշխատասենյակը լի է պատմության վերաբերյալ աշխատանքներով. հին խորհրդային «պատը» լի է եռաշար գրքերով։ Նա սիրում է իր մասնագիտությունը և երեխաներին. նրա համար կարևոր է նրանց վատ բաներ չսովորեցնելը, բայց նաև չկորցնելը աշխատանքը, բայց Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո այդ հավասարակշռությունը պահելը դարձել է ավելի դժվար։ «Բոլոր իրերը չէ, որ կարելի է կոչել իրենց անուններով, և դա դժվար է»,- ասում է նա։

2020 թվականի աշնանը սկսված նոր պատերազմում Ադրբեջանը վերադարձրեց կորցրած տարածքների մեծ մասը, և յուրաքանչյուր քաղաքի վերադարձը բուռն տոնախմբություններ առաջացրեց Բաքվում։ Իսկ երբ գրավեցին Ղարաբաղի պատմական մայրաքաղաք Շուշին, երկիրը պատվեց էյֆորիայով. փողոցները լցվեցին ազգային դրոշներով, իսկ խանութների ցուցափեղկերը, տների պատերը և պետական մարմինների միջանցքները՝ պատերազմում զոհվածների լուսանկարներով։ 

Որոշ դպրոցներում ու մանկապարտեզներում այս էյֆորիան սկսեց ձեռք բերել քսենոֆոբիայի քարոզչության հատկանիշներ։