Պետբյուջեի հարկային եկամուտները 2023 թ. առաջին եռամսյակում գերակատարվել են 14 միլիարդ դրամով
Տնտեսություն
Պետական բյուջեի հարկային եկամուտները 2023 թվականի առաջին եռամսյակում գերակատարվել են 14 միլիարդ դրամով։ Այս մասին նիստի ժամանակ տեղեկացրել է վարչապետը և նշել. «Ավելին, առաջին եռամսյակի եկամուտները 2022 թվականի առաջին եռամսյակի նկատմամբ աճել են 15,2 տոկոսով կամ շուրջ 60,8 միլիարդ դրամով։ 2023 թվականի առաջին եռամսյակի ընթացքում հավաքագրված գումարներից հարկ վճարողներին վերադարձվել է 93,5 միլիարդ դրամ, որը 2022 թվականի առաջին եռամսյակի ցուցանիշը գերազանցում է 82 տոկոսով կամ 42,2 միլիարդ դրամով: Սա հիշեցնեմ՝ այն դեպքն է, երբ մենք ավելացված հարկի, մի շարք հարկատեսակների գծով վերադարձնում ենք: 2018 թվականի դրությամբ Հայաստանում շուրջ 60 մլրդ դրամի այսպիսի գումար կար, որը տասնյակ տարիներով չէր վճարվել»:
Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ առաջին եռամսյակում հավաքագրված գումարներից ֆիզիկական անձանց վերադարձվել է 13.4 մլրդ դրամ եկամտային հարկ, որը 2022 թվականի առաջին եռամսյակի ցուցանիշը գերազանցում է 4.4 մլրդ դրամով կամ 49 տոկոսով. «Սա այն պարագան է, երբ արդեն հատուկ օրենսդրական կարգավորմամբ մենք եկամտային հարկերից վերադարձնում ենք, մասնավորապես, հիփոթեքային վարկերի վճարման համար: Սա նշանակում է, որ մենք մարդկանց աջակցում ենք նորակառույցներում բնակարաններ են ձեռք բերելու համար»:
2023 թվականի առաջին եռամսյակում դուրս է գրվել 2.4 տրիլիոն դրամի հաշվարկային փաստաթուղթ, որը 2022-ի առաջին եռամսյակի համեմատ ավելի է 591 միլիարդ դրամով կամ 31.3 տոկոսով. «Եթե վերցնենք միայն ՀԴՄ կտրոնները, ապա 2023-ի առաջին եռամսյակում տպվել է 564 մլրդ դրամի ՀԴՄ, որը 2022-ի առաջին եռամսյակի համեմատ ավելի է 48.7 մլրդ դրամով կամ 9.4 տոկոսով: Սա շատ կարևոր եմ համարում և ուզում եմ կրկին և անհոգնել, անընդհատ շնորհակալություն հայտնել Հայաստանի Հանրապետության բոլոր օրինապաշտ, օրինապահ հարկ վճարողներին, որովհետև նրանց գործունեության, աշխատանքի և օրինապահության արդյունքում է, որ մենք այս մասշտաբների ծրագրեր ենք կարողանում իրականացնել: Բայց նաև ուզում եմ ընդգծել, որ, ցավոք, մենք այստեղ շատ լուրջ խորքային պրոբլեմներ ենք շարունակում ունենալ: Չնայած լավ լուրն այն է, որ վերջերս մեր իրավապահ համակարգի գործունեության արդյունքում հարկերից խուսափելու մի նոր տեխնոլոգիական սխեմա ենք բացահայտել, որը դեռ մեզ շատ ինֆորմացիա կտա: Ես ուզում եմ այս ուղերձը շատ հստակ լինի՝ հարկերից խուսափելու պարագայում որևէ մեկը որևէ կոմպրոմիսի հույս չի կարող ունենալ, որովհետև խոսքը մեր երկրի այսօրվա և ապագայի կարիքները հոգալու պետության հնարավորության մասին է։ Ես ուզում եմ քաջալերել մեր իրավապահ մարմիններին, որպեսզի այս ուղղությամբ աշխատանքները շարունակվեն»:
Վարչապետը գոհունակությամբ նշել է, որ վերջապես լրահոսում տեսնում ենք, որ թափ է առնում ապօրինի գույքի բռնագանձման գործընթացը. «Մենք 5 տարի շարունակ այդ մասին խոսել ենք, և որի բացակայության համար ամենաշատն ենք քննադատվել։ Խոսքն ապօրինի գույքի բռնագանձման մեխանիզմների մասին է: Մենք տեսնում ենք, որ այս ուղղությամբ Գլխավոր դատախազությունը շատ ակտիվ աշխատում է։ Հույս ունեմ, որ հարցի էությունը նաև իրավաբանական բանավեճերի մեջ չի կորսվի, և սա շատ կարևոր գործընթաց եմ համարում։ Եվ ուզում եմ ևս մեկ անգամ ընդգծել, որ ապօրինի գույքի և հարկերից խուսափելու թեմայով մենք պետք է հստակ արձանագրենք, թե ինչի մասին է՝ դա մեր երեխաների չստացած կրթությունն է, դա մեր անվտանգային չապահովված իրավիճակն է, դա մեր երկրի բարեկեցության մակարդակն է և այլն։ Իհարկե, բաներ կան, որ այլևս անվերադարձ կորսված են, ամենակարևորը՝ ժամանակը, բայց նաև հիմա շատ կարևոր է, որ մենք հանրության առաջ մեր ստանձնած պարտավորություններում լինենք սկզբունքային։ Դարձյալ ուզում եմ ընդգծել ՀՀ կառավարության և քաղաքական մեծամասնության քաղաքական կամքը՝ այս ամենը երբեք ու երբեք չի վերաբերել ու չի կարող վերաբերել միայն նախկինում տեղի ունեցած դեպքերին։ Մեզ համար որևէ տարբերություն չկա՝ դա երեկ է տեղի ունեցել, թե այսօր է տեղի ունենում: Մեր խնդիրն է՝ ապահովել, որպեսզի վաղն այդ նույն բանը տեղի չունենա»,-ասել է Նիկոլ Փաշինյանը:
Այդ համատեքստում Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Ռուստամ Բադասյանը ներկայացրել է անկանխիկ գործարքների և կանխիկի սահմանափակումների շրջանակում կառավարության ձեռնարկած միջոցառումների ընթացքը. «Օրենքի ընդունումից հետո, մենք ունեինք շուրջ 40940 սուբյեկտ, որոնց մոտ ՀԴՄ-երի վրա ակտիվացված չէր պոստերմինալները: Այսօր Կենտրոնական բանկի հետ համագործակցության արդյունքում կարող եմ ասել, որ մոտ ենք 100 տոկոս ցուցանիշին, որտեղ պոստերմինալներն ակտիվացած են: Ընդհանուր ՝ իմ նշած թվի 10 տոկոսից էլ ավելի քիչ հատվածում է, որ վերջնական միջոցառումներ չեն ձեռնարկվել: Բոլորի նկատմամբ իրականացվում է խիստ հսկողություն, որպեսզի օրենքի պահանջը վերջնականապես իրականացվի: Նշեմ, որ կանխիկի սահմանափակումները ոչ միայն հսկիչ դրամարկղի միջոցով կատարվող գործարքների նկատմամբ է կիրառվում, այլ նաև խոշոր: Վերջին շրջանում ՊԵԿ-ն այդպիսի հսկիչ գնումներ էլ է անում: Սկսած բնակարաններից, և այդպիսի այլ ծրագրեր էլ ունենք, և մեր հորդորն ու կոչն է, որպեսզի կանխիկի սահմանափակումները խստիվ պահպանվեն, հակառակ դեպքում՝ օրենսդրության բավական խիստ միջոցներ են նախատեսված»:
Անդրադառնալով օրինապահ հարկ վճարողներին՝ Ռուստամ Բադասյանը հայտնել է. «Ապրիլի 19-ին Հայաստանի Հանրապետությունում նշվում է հարկ վճարողի օրը: Այս տարի ՊԵԿ-ը պլանավորել է բավական լայն միջոցառումներ իրականացնել և նաև մեր վերաբերմունքն արտահայտել այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր բացառապես օրինապահ միջոցներով են հարստանում և հարստացնում մեր պետությունը»:
Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ առաջին եռամսյակում հավաքագրված գումարներից ֆիզիկական անձանց վերադարձվել է 13.4 մլրդ դրամ եկամտային հարկ, որը 2022 թվականի առաջին եռամսյակի ցուցանիշը գերազանցում է 4.4 մլրդ դրամով կամ 49 տոկոսով. «Սա այն պարագան է, երբ արդեն հատուկ օրենսդրական կարգավորմամբ մենք եկամտային հարկերից վերադարձնում ենք, մասնավորապես, հիփոթեքային վարկերի վճարման համար: Սա նշանակում է, որ մենք մարդկանց աջակցում ենք նորակառույցներում բնակարաններ են ձեռք բերելու համար»:
2023 թվականի առաջին եռամսյակում դուրս է գրվել 2.4 տրիլիոն դրամի հաշվարկային փաստաթուղթ, որը 2022-ի առաջին եռամսյակի համեմատ ավելի է 591 միլիարդ դրամով կամ 31.3 տոկոսով. «Եթե վերցնենք միայն ՀԴՄ կտրոնները, ապա 2023-ի առաջին եռամսյակում տպվել է 564 մլրդ դրամի ՀԴՄ, որը 2022-ի առաջին եռամսյակի համեմատ ավելի է 48.7 մլրդ դրամով կամ 9.4 տոկոսով: Սա շատ կարևոր եմ համարում և ուզում եմ կրկին և անհոգնել, անընդհատ շնորհակալություն հայտնել Հայաստանի Հանրապետության բոլոր օրինապաշտ, օրինապահ հարկ վճարողներին, որովհետև նրանց գործունեության, աշխատանքի և օրինապահության արդյունքում է, որ մենք այս մասշտաբների ծրագրեր ենք կարողանում իրականացնել: Բայց նաև ուզում եմ ընդգծել, որ, ցավոք, մենք այստեղ շատ լուրջ խորքային պրոբլեմներ ենք շարունակում ունենալ: Չնայած լավ լուրն այն է, որ վերջերս մեր իրավապահ համակարգի գործունեության արդյունքում հարկերից խուսափելու մի նոր տեխնոլոգիական սխեմա ենք բացահայտել, որը դեռ մեզ շատ ինֆորմացիա կտա: Ես ուզում եմ այս ուղերձը շատ հստակ լինի՝ հարկերից խուսափելու պարագայում որևէ մեկը որևէ կոմպրոմիսի հույս չի կարող ունենալ, որովհետև խոսքը մեր երկրի այսօրվա և ապագայի կարիքները հոգալու պետության հնարավորության մասին է։ Ես ուզում եմ քաջալերել մեր իրավապահ մարմիններին, որպեսզի այս ուղղությամբ աշխատանքները շարունակվեն»:
Վարչապետը գոհունակությամբ նշել է, որ վերջապես լրահոսում տեսնում ենք, որ թափ է առնում ապօրինի գույքի բռնագանձման գործընթացը. «Մենք 5 տարի շարունակ այդ մասին խոսել ենք, և որի բացակայության համար ամենաշատն ենք քննադատվել։ Խոսքն ապօրինի գույքի բռնագանձման մեխանիզմների մասին է: Մենք տեսնում ենք, որ այս ուղղությամբ Գլխավոր դատախազությունը շատ ակտիվ աշխատում է։ Հույս ունեմ, որ հարցի էությունը նաև իրավաբանական բանավեճերի մեջ չի կորսվի, և սա շատ կարևոր գործընթաց եմ համարում։ Եվ ուզում եմ ևս մեկ անգամ ընդգծել, որ ապօրինի գույքի և հարկերից խուսափելու թեմայով մենք պետք է հստակ արձանագրենք, թե ինչի մասին է՝ դա մեր երեխաների չստացած կրթությունն է, դա մեր անվտանգային չապահովված իրավիճակն է, դա մեր երկրի բարեկեցության մակարդակն է և այլն։ Իհարկե, բաներ կան, որ այլևս անվերադարձ կորսված են, ամենակարևորը՝ ժամանակը, բայց նաև հիմա շատ կարևոր է, որ մենք հանրության առաջ մեր ստանձնած պարտավորություններում լինենք սկզբունքային։ Դարձյալ ուզում եմ ընդգծել ՀՀ կառավարության և քաղաքական մեծամասնության քաղաքական կամքը՝ այս ամենը երբեք ու երբեք չի վերաբերել ու չի կարող վերաբերել միայն նախկինում տեղի ունեցած դեպքերին։ Մեզ համար որևէ տարբերություն չկա՝ դա երեկ է տեղի ունեցել, թե այսօր է տեղի ունենում: Մեր խնդիրն է՝ ապահովել, որպեսզի վաղն այդ նույն բանը տեղի չունենա»,-ասել է Նիկոլ Փաշինյանը:
Այդ համատեքստում Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Ռուստամ Բադասյանը ներկայացրել է անկանխիկ գործարքների և կանխիկի սահմանափակումների շրջանակում կառավարության ձեռնարկած միջոցառումների ընթացքը. «Օրենքի ընդունումից հետո, մենք ունեինք շուրջ 40940 սուբյեկտ, որոնց մոտ ՀԴՄ-երի վրա ակտիվացված չէր պոստերմինալները: Այսօր Կենտրոնական բանկի հետ համագործակցության արդյունքում կարող եմ ասել, որ մոտ ենք 100 տոկոս ցուցանիշին, որտեղ պոստերմինալներն ակտիվացած են: Ընդհանուր ՝ իմ նշած թվի 10 տոկոսից էլ ավելի քիչ հատվածում է, որ վերջնական միջոցառումներ չեն ձեռնարկվել: Բոլորի նկատմամբ իրականացվում է խիստ հսկողություն, որպեսզի օրենքի պահանջը վերջնականապես իրականացվի: Նշեմ, որ կանխիկի սահմանափակումները ոչ միայն հսկիչ դրամարկղի միջոցով կատարվող գործարքների նկատմամբ է կիրառվում, այլ նաև խոշոր: Վերջին շրջանում ՊԵԿ-ն այդպիսի հսկիչ գնումներ էլ է անում: Սկսած բնակարաններից, և այդպիսի այլ ծրագրեր էլ ունենք, և մեր հորդորն ու կոչն է, որպեսզի կանխիկի սահմանափակումները խստիվ պահպանվեն, հակառակ դեպքում՝ օրենսդրության բավական խիստ միջոցներ են նախատեսված»:
Անդրադառնալով օրինապահ հարկ վճարողներին՝ Ռուստամ Բադասյանը հայտնել է. «Ապրիլի 19-ին Հայաստանի Հանրապետությունում նշվում է հարկ վճարողի օրը: Այս տարի ՊԵԿ-ը պլանավորել է բավական լայն միջոցառումներ իրականացնել և նաև մեր վերաբերմունքն արտահայտել այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր բացառապես օրինապահ միջոցներով են հարստանում և հարստացնում մեր պետությունը»: