«Հին Երևան» ծրագրով ստեղծում են հայկական կոլորի՞տ, թե՞ հարկադրաբար փոխում սեփականատերերին. տարածքի բնակիչները դեմ են գերակա շահին

Oրերս Civic.am-ն անդրադարձել էր «Հին Երևան» ծրագրին, որն, ի դեպ, սկիզբ է առել 2005թ.-ից և մինչ օրս չի իրականացվել: Ծրագրի նպատակը Երևանի կենտրոնի հին կոլորիտը պահպանելն է՝ արդեն իսկ ապամոնտաժված հուշարձան-շինությունները վերականգնելով՝ Փավստոս Բուզանդ, Եզնիկ Կողբացի, Արամի փողոցների սահմանափակված հատվածում: Ծրագրի գլխավոր ճարտարապետն ու համապատասխան կառուցողները մեզ հետ զրույցում ընդգծեցին, որ ծրագիրը կյանքի կոչելու համար պետք է բնակիչները համաձայնագիր կնքեն, ստանան փոխհատուցում և դուրս գան իրենց տներից, սակայն շուրջ 47 ընտանիք ընդդիմանում են. իրենց խոսքով՝ մեծ գումարներ են պահանջում:

Մենք այսօր այցելել էինք «Հին Երևան» ծրագրի իրականացման համար գերակա շահ ճանաչված տարածքի բնակիչներից մի քանիսին:
 
Արշակ Վարդանյանը, ով ապրում է Բուզանդ 34 հասցեում, նշեց, որ եթե տարիներ առաջ համաձայն էր իր տունը տրամադրելու որոշակի գումարի դիմաց և իրացման ծրագրով զբաղվող «Ի ԷՄ ՍԻ» կազմակերպությանն առաջարկել էր 1 քմ-ի դիմաց 3500 դոլար, ապա այսօր այդ գումարին էլ է դեմ. «Մոտ երեք տարի առաջ եկան մեր տուն այդ կազմակերպությունից ու 1 քմ տարածքի համար առաջարկում էին ութ հարյուր դոլար: Երբ ես ասացի մեր տան համար իմ նախընտրած գինը՝ չհամաձայնեցին: Ես էլ ութ հարյուր դոլարին չհամաձայնեցի, որովհետև մեր դիմացի նորակառույցների բնակարանների մեկ քմ-ն 3500 դոլար էր այդ ժամանակ: Դրանից հետո էլ չեն եկել: Մերը սեփական հող է, մեր տան վրա մենք կարող ենք հարկ ավելացնել՝ ի տարբերություն բնակելի շենքի: Ես 2015թ.-ից դիմումներ եմ ներկայացնում թաղապետարան, որ շինություն կառուցեմ այդտեղ՝ հյուրանոցային ռեստորանային կոմպլեքսով: «Հին Երևան»  նախագծի համաձայն՝ նախատեսվում էր երկհարկանի շենքեր կառուցել մեր տների փոխարեն,  ես էլ ասեցի՝ նախագծի համաձայն, երկու հարկ եք թույլատրում, թողեք մենք կառուցենք՝ ինչ տարբերություն, և ֆասադը կկառուցեմ այնպես, ինչպես դուք եք ուզում, բայց ասեցին՝ ոչ, դա գերակա շահ է: Իսկ գերակա շահ հասկացությունն այն է, որ օրինակ՝ օդանավակայան լինի: Իսկ իրենք սեփականատիրոջ փոփոխություն են կատարում զուտ իրենց բիզնեսի համար: Մի սեփականատիրոջից վերցնում են, տալիս են մյուս սեփականատիրոջը, որ նա շահույթ ստանա՝ մեզ զրկելով  մեր շահույթ ստանալուց: Ես հիմա երեք հազար հինգ հարյուր դոլարով էլ պատրաստ չեմ տալ իմ տունը, քանի որ ես կարող եմ սարքել և բիզնես անել: Իմ հայրն էլ է այստեղ ծնվել, ես էլ եմ այստեղ ծնվել-մեծացել, ինչի համար ես պետք է թողնեմ իմ հողն ու զիջեմ ուրիշին»:   

Բուզանդ 34 հասցեում գտնվող տան սեփականատերը Բագրատ Վարդանյանն է, նրա թոռնիկը՝ 90-ականներին ծնված Բագրատ Վարդանյանը, մեզ հետ զրույցում ասաց, որ  երբ փոքր էր, իր աչքով է տեսել, թե ոնց են Հյուսիսային պողոտայի կառուցման համար կարմիր բերետավորներն ու ԴԱՀԿ-ի ծառայողները բռնի ուժով վտարում Բուզանդ փողոցի մի հատվածի բնակիչներին. «Միշտ իմ մեջ վախ է եղել, որ մի օր էլ հասնելու են մեր տուն: Մեր փողոցի մեծ մասը, որոնք տուժել էին այդ գերակա շահ ասվածից, կանգնեցին հեղափոխության կողքին և ակնկալում էին, որ հեղափոխությունից հետո արդար լուծում կգտնվի: Սակայն մարդկանց մեջ հիասթափությունը դեռ կա, քանի որ խնդիրը  չի լուծվել, բայց հուսով ենք՝ ի շահ բնակիչների կլուծվի հարցը: Հիմա մենք վախենալով ենք նույնիսկ կոսմետիկ վերանորոգում անում, որովհետև ցանկացած պահի կարող է գան ու ասեն՝ դուրս եկեք տանից»:   
Բուզանդի 34/3 բնակարանի բնակչուհի Քնարիկն էլ պատմեց, որ արդեն 51 տարի է՝ հարս է այդ տանը, ասում է՝ քանի տարի հարս եմ, այդքան տարի ասում են՝ քանդելու ենք տունը. «Տան տանիքը փտել էր, թափում էր, թույլ չէին տալիս վերանորոգել: Ոչ երկրորդ հարկ են թույլ տալիս կառուցենք, ոչ էլ տանիքն էին թողնում վերանորոգենք: Ես իմ սեփական տան տանիքը սարքելու համար քաղաքապետարանից, թաղապետարանից թույլտվություն եմ վերցրել, չէին թողնում փոփոխություն անել: Եկել են տեսել, որ իսկապես տունը քանդվում է, նոր թույլատրեցին մասնակի վերանորոգել տանիքը: Բնական գազն էլ են հանել այստեղից, հիմա կալոնկա եմ օգտագործում: Իմ տունը մոտ 100 քմ է, թող դիմացի նորակառույց շենքում իմ տան քառակուսու չափ տուն տան՝ կգնամ»:
 
Եզնիկ Կողբացի 22 հասցեում երկհարկանի սեփական տանը բնակվող Խանամիրյանների ընտանիքը ևս համաձայն չէ իրենց տնից հրաժարվել և տեղափոխվել այլ տուն: Իսկ նույն հասցեում հենց Խանամիրյանների տան կողքին ապրել են Մնացականյանները, որոնց տունն արդեն երկար տարիներ է, ինչ Հայաստանում Իտալիսյի պատվավոր հյուպատոս Անտոնինո Մոնտալտոն հյուրատուն է դարձրել՝ պահպանելով հին հայկական կոլորիտը: Հյուրատան՝  «Վիլլա Դելենդա»-ի սենյակները ոչ թե համարակալված են, այլ կրում են Արևմտյան Հայաստանի քաղաքների անունները՝ Վան,  Սուրմալու, Տիգրիս, Ղարս, Մալաթիա, Դվին և այլն, իսկ հյուրատան միջանցքում էլ տեղադրված է հայերեն այբուբենը՝ Մեսրոպ Մաշտոցի նկարով: 
 
Հյուրատան աշխատակիցը մեզ հետ զրույցում պատմեց, որ տարիներ առաջ երբ եկել են քանդելու Մնացականյանների տունը, որն այժմ հյուրատուն է, Անտոնինո Մոնտալտոն պառկել է բուլդոզերի դիմաց՝ կանխելով հուշարձան-շինության ավերումը:

Բուզանդ 34 հասցեի բնակիչ Արշակ Վարդանյանը, մեջբերելով հյուպատոս Անտոնինո Մոնտալտոյի ստեղծածը, ընդգծեց՝ իտալացին ավելի շատ հայ է, քան Հայաստանում ապրող շատ հայեր:

Նարա Մարտիրոսյան

• 
• 
• 
• 
•