ԱԺ-ն իրավասու չէ առաջին ատյանի դատարանի դատավոր ընտրելու. ՀՀ նախագահը կառարկի՞ Մնացական Մարտիրոսյանի թեկնածության դեմ
Իրավունք
Երեկ Բարձրագույն դատական խորհուրդը հայտնեց, որ կոռուպցիոն հանցագործությունների քննություն իրականացնող դատավորների կազմում ընդգրկվելու համար հարցազրույցի փուլին մասնակցող 2 թեկնածուներից ընտրվել է դատավոր Մնացական Մարտիրոսյանը՝ 6 կողմ, 3 դեմ ձայնով:
Այս ընտրությունը մեծ դժգոհություն առաջացրեց իրավապաշտպանների և հասարակական կազմակերպությունների շրջանում, քանի որ նախկինում Մնացական Մարտիրոսյանը աղմկահարույց քաղաքական գործերով ազատազրկման է դատապարտել մի շարք քաղաքական և հասարակական գործիչների, այդ թվում՝ ներկայիս վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ «Մարտի 1-ի» գործով։
Համացանցում նաև տեսակետներ շրջանառվեցին, թե այնուամենայնիվ Մնացական Մարտիրոսյանին Ազգային ժողովը չի ընտրի դատավոր, սակայն ԲԴԽ-ից Civic.am-ի հետ զրույցում պարզաբանեցին, որ ԱԺ-ն իրավասու չէ առաջին ատյանի դատարանի դատավոր ընտրելու։
ՀՀ Դատական օրենսգրքի 117-րդ հոդվածով սահմանված է դատավորի նշանակման կարգը, ըստ որի՝
1. Թեկնածուի համաձայնության դեպքում Բարձրագույն դատական խորհուրդը նրա թեկնածությունն առաջարկում է Հանրապետության նախագահին՝ ներկայացնելով նաև նրա անձնական գործը, թեկնածուի՝ դատավոր չլինելու դեպքում նրա կողմից ներկայացված և դրանց ստուգման արդյունքով ձեռք բերված փաստաթղթերը:
2. Առաջարկությունն ստանալու պահից եռօրյա ժամկետում Հանրապետության նախագահն ընդունում է ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ հրամանագիր կամ առաջարկությունն առարկություններով վերադարձնում է Բարձրագույն դատական խորհուրդ:
3. Հանրապետության նախագահի կողմից Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությունն առարկություններով վերադարձվելու դեպքում Բարձրագույն դատական խորհուրդը պարտավոր է նիստ հրավիրել:
4. Բարձրագույն դատական խորհուրդը Հանրապետության նախագահի առարկությունը չընդունելու հարցը քննարկում և որոշում է կայացնում գաղտնի քվեարկությամբ: Եթե Բարձրագույն դատական խորհուրդը չի ընդունում Հանրապետության նախագահի առարկությունը, ապա Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում ընդունում է ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ հրամանագիր կամ դիմում է Սահմանադրական դատարան:
5. Եթե Սահմանադրական դատարանը որոշում է, որ առաջարկությունը համապատասխանում է Սահմանադրությանը, ապա Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում հրամանագիր է ընդունում ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ:
6. Եթե Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում չի կատարում սույն հոդվածի 2-րդ, 4-րդ կամ 5-րդ մասերում նշված գործողությունները, ապա համապատասխան թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ Հանրապետության նախագահի հրամանագիրն ուժի մեջ է մտնում իրավունքի ուժով, ինչի մասին Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահը եռօրյա ժամկետում հրապարակում է հայտարարություն դատական իշխանության պաշտոնական կայքում։
Գեղամ Ադյան
Այս ընտրությունը մեծ դժգոհություն առաջացրեց իրավապաշտպանների և հասարակական կազմակերպությունների շրջանում, քանի որ նախկինում Մնացական Մարտիրոսյանը աղմկահարույց քաղաքական գործերով ազատազրկման է դատապարտել մի շարք քաղաքական և հասարակական գործիչների, այդ թվում՝ ներկայիս վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ «Մարտի 1-ի» գործով։
Համացանցում նաև տեսակետներ շրջանառվեցին, թե այնուամենայնիվ Մնացական Մարտիրոսյանին Ազգային ժողովը չի ընտրի դատավոր, սակայն ԲԴԽ-ից Civic.am-ի հետ զրույցում պարզաբանեցին, որ ԱԺ-ն իրավասու չէ առաջին ատյանի դատարանի դատավոր ընտրելու։
ՀՀ Դատական օրենսգրքի 117-րդ հոդվածով սահմանված է դատավորի նշանակման կարգը, ըստ որի՝
1. Թեկնածուի համաձայնության դեպքում Բարձրագույն դատական խորհուրդը նրա թեկնածությունն առաջարկում է Հանրապետության նախագահին՝ ներկայացնելով նաև նրա անձնական գործը, թեկնածուի՝ դատավոր չլինելու դեպքում նրա կողմից ներկայացված և դրանց ստուգման արդյունքով ձեռք բերված փաստաթղթերը:
2. Առաջարկությունն ստանալու պահից եռօրյա ժամկետում Հանրապետության նախագահն ընդունում է ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ հրամանագիր կամ առաջարկությունն առարկություններով վերադարձնում է Բարձրագույն դատական խորհուրդ:
3. Հանրապետության նախագահի կողմից Բարձրագույն դատական խորհրդի առաջարկությունն առարկություններով վերադարձվելու դեպքում Բարձրագույն դատական խորհուրդը պարտավոր է նիստ հրավիրել:
4. Բարձրագույն դատական խորհուրդը Հանրապետության նախագահի առարկությունը չընդունելու հարցը քննարկում և որոշում է կայացնում գաղտնի քվեարկությամբ: Եթե Բարձրագույն դատական խորհուրդը չի ընդունում Հանրապետության նախագահի առարկությունը, ապա Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում ընդունում է ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ հրամանագիր կամ դիմում է Սահմանադրական դատարան:
5. Եթե Սահմանադրական դատարանը որոշում է, որ առաջարկությունը համապատասխանում է Սահմանադրությանը, ապա Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում հրամանագիր է ընդունում ներկայացված թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ:
6. Եթե Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում չի կատարում սույն հոդվածի 2-րդ, 4-րդ կամ 5-րդ մասերում նշված գործողությունները, ապա համապատասխան թեկնածուին նշանակելու վերաբերյալ Հանրապետության նախագահի հրամանագիրն ուժի մեջ է մտնում իրավունքի ուժով, ինչի մասին Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահը եռօրյա ժամկետում հրապարակում է հայտարարություն դատական իշխանության պաշտոնական կայքում։
Գեղամ Ադյան